Η Ιερά Οδός ήταν η αρχαία οδική αρτηρία που συνέδεε την Αθήνα με την Ελευσίνα. Επίσης εξυπηρετούσε συγκοινωνιακά την πόλη των Αθηνών καθώς ήταν η κύρια οδός επικοινωνίας με την Πελοπόννησο και την υπόλοιπη Ελλάδα.
Ονομάστηκε Ιερά επειδή από εκεί περνούσε η πομπή των Μεγάλων Ελευσινίων. Οι θεοπρόποι, όπως λέγονταν όσοι έρχονταν στους Δελφούς για να ζητήσουν χρησμό, ακολουθούσαν την Ιερά οδό την 9η κάθε μήνα, ώστε να λάβουν σειρά προτεραιότητας για τη «μαντείαν» της Πυθίας, αφού προηγουμένως θυσίαζαν στο μεγάλο βωμό, που βρισκόταν στο ψηλότερο σημείο της οδού. Εξαίρεση αποτελούσαν οι πολίτες των πόλεων, αλλά και ορισμένοι επιφανείς ιδιώτες, που είχαν λάβει την «προμαντείαν», δηλαδή το δικαίωμα παράκαμψης της σειράς προτεραιότητας για τη λήψη της μαντείας, όπως ήταν οι Κορίνθιοι, οι Νάξιοι, οι Χίοι, οι Θηβαίοι και ο Μακεδόνας βασιλιάς Φίλιππος Β΄.
Η αφετηρία της βρίσκεται στην Ιερά Πύλη στον Κεραμεικό και ακολουθεί σχεδόν στα ίχνη του σημερινού ομώνυμου δρόμου.
Όσοι έρχονταν από την Αθήνα συναντούσαν πρώτα το ιερό της Αθηνάς Προναίας, δηλαδή της Αθηνάς που βρισκόταν πριν από το ναό του Απόλλωνα.
Διάφορα μνημεία, τάφοι και ιερά, που την πλαισίωναν σε όλο της το μήκος (22 χιλιόμετρα), προσδιορίζουν την πορεία της.
Τα μνημεία αυτά ήταν συνήθως αναμνηστικά κάποιου σημαντικού γεγονότος: μιας πολιτικής συμμαχίας, μιας σημαντικής νίκης στους αθλητικούς αγώνες των Δελφών, μιας νικηφόρας μάχης εναντίον ξένων ή Ελλήνων, όπως το ανάθημα των Αθηναίων για τη μάχη του Μαραθώνα.
Η πρώτη φάση της Ιεράς οδού τοποθετείται στα αρχαϊκά χρόνια. Από επιγραφές και αρχαία ορόσημα γνωρίζουμε ότι η επίσημη ονομασία της αθηναϊκής Ιεράς Οδού ήταν «Ελευσινιακή». Υποθέτουμε πως διασχίστηκε πρώτη φορά κατά την υστεροελλαδική περίοδο (1600-1100 π.Χ.) από τους κατοίκους της Αθήνας που ήθελαν να φτάσουν στον σημαντικό οικισμό της Ελευσίνας, αλλά και αντιστρόφως.
Στα Νότια του λόφου του προφήτη Ηλία βρισκόταν το μεγαλοπρεπές μνήμα της εταίρας Πυθιονίκης, που είχε ανεγείρει προς τιμήν της ο φίλος της Άρπαλος. Από εκεί μέχρι τον Σκαραμαγκά είναι εμφανή τα ίχνη της αρχαίας οδού. Στη συνέχεια, η οδός περνούσε από το ιερό του Απόλλωνα (σημερινό Δαφνί) και ακόμα δυτικότερα διέσχιζε το τέμενος της Αφροδίτης, αφήνοντας στα δεξιά αυτού που πήγαινε στην Ελευσίνα τον ναό με τον απλό σηκό και τον βράχο με τις λαξευτές αναθηματικές θυρίδες.
Πιο κάτω, η οδός συναντούσε τους Ρυτούς (τη λεγόμενη λίμνη Κουμουνδούρου), όπου μόνο οι ιερείς της Δήμητρας είχαν το δικαίωμα της αλιείας. Κοντά στην Ελευσίνα, η οδός περνούσε τον ελευσινιακό Κηφισό σε μια γέφυρα που έχτισε ο Αδριανός και η οποία σώζεται σε θαυμάσια κατάσταση (φωτογραφία δημοσιεύεται στο λ. Ελευσίνα). Η Ιερά οδός κατέληγε ακριβώς στην είσοδο του ιερού της Ελευσίνας.
Το πλάτος της οδού ήταν 4,80 μ. Σε αποστάσεις ενός ρωμαϊκούμιλιαρίου υπήρχαν δείκτες (ερμαϊκές στήλες) που ανέγραφαν την απόσταση από τον βωμό των Δώδεκα Θεών, που βρισκόταν στην Αγορά της Αθήνας και αποτελούσε σημείο αναφοράς για τις αποστάσεις.
Ονομάστηκε Ιερά επειδή από εκεί περνούσε η πομπή των Μεγάλων Ελευσινίων. Οι θεοπρόποι, όπως λέγονταν όσοι έρχονταν στους Δελφούς για να ζητήσουν χρησμό, ακολουθούσαν την Ιερά οδό την 9η κάθε μήνα, ώστε να λάβουν σειρά προτεραιότητας για τη «μαντείαν» της Πυθίας, αφού προηγουμένως θυσίαζαν στο μεγάλο βωμό, που βρισκόταν στο ψηλότερο σημείο της οδού. Εξαίρεση αποτελούσαν οι πολίτες των πόλεων, αλλά και ορισμένοι επιφανείς ιδιώτες, που είχαν λάβει την «προμαντείαν», δηλαδή το δικαίωμα παράκαμψης της σειράς προτεραιότητας για τη λήψη της μαντείας, όπως ήταν οι Κορίνθιοι, οι Νάξιοι, οι Χίοι, οι Θηβαίοι και ο Μακεδόνας βασιλιάς Φίλιππος Β΄.
Η αφετηρία της βρίσκεται στην Ιερά Πύλη στον Κεραμεικό και ακολουθεί σχεδόν στα ίχνη του σημερινού ομώνυμου δρόμου.
Όσοι έρχονταν από την Αθήνα συναντούσαν πρώτα το ιερό της Αθηνάς Προναίας, δηλαδή της Αθηνάς που βρισκόταν πριν από το ναό του Απόλλωνα.
Διάφορα μνημεία, τάφοι και ιερά, που την πλαισίωναν σε όλο της το μήκος (22 χιλιόμετρα), προσδιορίζουν την πορεία της.
Τα μνημεία αυτά ήταν συνήθως αναμνηστικά κάποιου σημαντικού γεγονότος: μιας πολιτικής συμμαχίας, μιας σημαντικής νίκης στους αθλητικούς αγώνες των Δελφών, μιας νικηφόρας μάχης εναντίον ξένων ή Ελλήνων, όπως το ανάθημα των Αθηναίων για τη μάχη του Μαραθώνα.
Η πρώτη φάση της Ιεράς οδού τοποθετείται στα αρχαϊκά χρόνια. Από επιγραφές και αρχαία ορόσημα γνωρίζουμε ότι η επίσημη ονομασία της αθηναϊκής Ιεράς Οδού ήταν «Ελευσινιακή». Υποθέτουμε πως διασχίστηκε πρώτη φορά κατά την υστεροελλαδική περίοδο (1600-1100 π.Χ.) από τους κατοίκους της Αθήνας που ήθελαν να φτάσουν στον σημαντικό οικισμό της Ελευσίνας, αλλά και αντιστρόφως.
Στα Νότια του λόφου του προφήτη Ηλία βρισκόταν το μεγαλοπρεπές μνήμα της εταίρας Πυθιονίκης, που είχε ανεγείρει προς τιμήν της ο φίλος της Άρπαλος. Από εκεί μέχρι τον Σκαραμαγκά είναι εμφανή τα ίχνη της αρχαίας οδού. Στη συνέχεια, η οδός περνούσε από το ιερό του Απόλλωνα (σημερινό Δαφνί) και ακόμα δυτικότερα διέσχιζε το τέμενος της Αφροδίτης, αφήνοντας στα δεξιά αυτού που πήγαινε στην Ελευσίνα τον ναό με τον απλό σηκό και τον βράχο με τις λαξευτές αναθηματικές θυρίδες.
Πιο κάτω, η οδός συναντούσε τους Ρυτούς (τη λεγόμενη λίμνη Κουμουνδούρου), όπου μόνο οι ιερείς της Δήμητρας είχαν το δικαίωμα της αλιείας. Κοντά στην Ελευσίνα, η οδός περνούσε τον ελευσινιακό Κηφισό σε μια γέφυρα που έχτισε ο Αδριανός και η οποία σώζεται σε θαυμάσια κατάσταση (φωτογραφία δημοσιεύεται στο λ. Ελευσίνα). Η Ιερά οδός κατέληγε ακριβώς στην είσοδο του ιερού της Ελευσίνας.
Το πλάτος της οδού ήταν 4,80 μ. Σε αποστάσεις ενός ρωμαϊκούμιλιαρίου υπήρχαν δείκτες (ερμαϊκές στήλες) που ανέγραφαν την απόσταση από τον βωμό των Δώδεκα Θεών, που βρισκόταν στην Αγορά της Αθήνας και αποτελούσε σημείο αναφοράς για τις αποστάσεις.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου