Οι «κοινότητες» των χρηστών των ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης τύπου facebook και twitter είναι έξαλλοι µε τον Μάλκοµ Γκλάντγουελ. Ο δηµοσιογράφος - «προβοκάτορας» του περιοδικού «Νιου Γιόρκερ» τούς έθιξε ανεπανόρθωτα και αυτοί έσπευσαν στα µπλογκ για να υπερασπιστούν την κοινή τους πεποίθηση ότι το µέλλον τούς ανήκει.
Το επιχείρηµα που αναπτύσσει ο Γκλάντγουελ στο «Νιου Γιόρκερ» είναι µια επίθεση στην επικρατούσα ιδέα ότι τα ον-λάιν κοινωνικά δίκτυα αντιπροσωπεύουν το µέλλον των διαδηλώσεων διαµαρτυρίας και ενδεχοµένως, σε ολοκληρωτικά κράτη, το µέλλον της επανάστασης. Στο άρθρο του στο «Νιου Γιόρκερ» αναφέρθηκε στην πιο αποτελεσµατική, ίσως, µαζική διαµαρτυρία της σύγχρονης εποχής, το αµερικανικό κίνηµα για τα δικαιώµατα του πολίτη. Και υποστήριξε πως ο ακτιβισµός αυτός, ο οποίος ήταν ριζωµένος στη δύναµη της προσωπικής φιλίας και των τοπικών εµπειριών και καθοδηγούνταν µε τη δύναµη της ιεραρχίας, δεν θα ήταν δυνατό να προκύψει από τους «ασθενείς δεσµούς» και τις «οριζόντιες» συνενώσεις που χαρακτηρίζουν τους ον-λάιν «φίλους».
«Οι ζηλωτές των κοινωνικών µίντια θέλουν να πιστέψουµε πως το έργο του (Μάρτιν Λούθερ) Κινγκ στο Μπέρµιγχαµ της Αλαµπάµα θα ήταν απείρως ευκολότερο αν µπορούσε να επικοινωνεί µε τους οπαδούς του µέσω του facebook και έστελνε tweets από τη φυλακή», σηµειώνει ο Γκλάντγουελ, συγγραφέας των βιβλίων «Βlink», «Τipping Ρoint» και «Οutliers». «Οµως τα δίκτυα είναι άνω - κάτω. Σκεφτείτε τις ατελείωτες διορθώσεις, συζητήσεις και αναθεωρήσεις που χαρακτηρίζουν τη Wikipedia. Αν ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είχε προσπαθήσει να κάνει ένα wiki-µποϊκοτάζ στο Μοντγκόµερι, θα είχε συνθλιβεί από τη δοµή της λευκής εξουσίας. Και σε τι θα χρησίµευε άραγε ένα εργαλείο ψηφιακής επικοινωνίας σε µια πόλη όπου µπορούσε κανείς να συναντήσει το 98% της µαύρης κοινότητας κάθε Κυριακή πρωί στην Εκκλησία; Αυτά που χρειαζόταν ο Κινγκ – πειθαρχία και στρατηγική – ήταν πράγµατα που δεν µπορούν να προσφέρουν τα ηλεκτρονικά κοινωνικά µίντια». Ως παράδειγµα της συγκριτικής αναποτελεσµατικότητας του ηλεκτρονικού ακτιβισµού, ο Γκλάντγουελ επικαλείται τις εικονικές οµάδες υποστήριξης κατά την κορύφωση του εµφυλίου πολέµου στο Δυτικό Σουδάν. Η σελίδα στο facebook του Συνασπισµού Σώστε το Νταρφούρ είχε 1.282.339 µέλη, σηµειώνει· και συµπληρώσει ότι η οικονοµική δέσµευση όλων αυτών στην υπόθεση που υποστήριζαν ήταν κατά µέσο όρο 15 σεντς έκαστος… Μόνο επικοινωνία. Απ’ αυτό και από άλλα παραδείγµατα ο Γκλάντγουελ καταλήγει στο εξής συµπέρασµα: πως ενώ τα κοινωνικά δίκτυα µπορεί να είναι χρήσιµα για κάποιες µορφές επικοινωνίας – για να ενηµερώνεις γνωστούς για κοινωνικά γεγονότα ή για να εντοπίσεις έναν δότη µυελού των οστών – , δεν προωθούν τη συνειδητοποιηµένη συλλογική στράτευση, η οποία κάνει τα πρόσωπα να αναλαµβάνουν δεσµεύσεις που έχουν ως αποτέλεσµα κοινωνική αλλαγή. Οι χρήστες του facebook, υποστηρίζει, δεν είναι καταληψίες ούτε µη βίαιοι ακτιβιστές, δεν είναι καν διαδηλωτές. Η φύση του µέσου τους σηµαίνει ότι µπορούν να διαµαρτύρονται µε αµελητέο προσωπικό κίνδυνο και ως εκ τούτου µε αµελητέο αποτέλεσµα. «Οι ευαγγελιστές των κοινωνικών µίντια», καταλήγει ο Γκλάντγουελ, «φαίνεται να πιστεύουν ότι ένας φίλος στο facebook είναι το ίδιο µε έναν πραγµατικό φίλο. Τα κοινωνικά δίκτυα αυξάνουν τη συµµετοχή επειδή µειώνουν τον κόπο που η συµµετοχή αυτή απαιτεί. Με άλλα λόγια, ο ακτιβισµός του facebook πετυχαίνει όχι δίνοντας κίνητρα στους ανθρώπους για να κάνουν µια πραγµατική θυσία, αλλά δίνοντάς τους κίνητρα για να κάνουν τα πράγµατα που οι άνθρωποι κάνουν όταν δεν έχουν αρκετά κίνητρα για να κάνουν µια πραγµατική θυσία».
«Φαίνεται πως ο Γκλάντγουελ έχει υιοθετήσει την ιδέα πως τα κοινωνικά δίκτυα δεν µπορούν να χρησιµεύσουν για να διαδώσουν τον “πυρετό” της διαµαρτυρίας ούτε για να στρατολογήσουν αυτούς που έχουν αυτό τον “πυρετό”», λέει ο Κλέι Σίρκι του Πανεπιστηµίου της Νέας Υόρκης, ο χαρισµατικός «ευαγγελιστής» της ισχύος των χρηστών του Ιντερνετ. «Οµως το περίεργο είναι πως το βιβλίο που εξήγησε περισσότερο από κάθε άλλο πώς ασθενείς δεσµοί µπορούν να εξαπλώσουν το είδος του πολιτικού πυρετού για το οποίο γράφει ο Γκλάντγουελ είναι το Τipping Ρoint που έχει γράψει ο ίδιος ο Γκλάντγουελ».
«Η τεχνολογία δεν κάνει πιο εύκολη την αγάπη»
Μπορεί η συζήτηση για την ισχύ των ηλεκτρονικών µέσων δικτύωσης να µοιάζει σαν µια µάχη µεταξύ των ελίτ των ΜΜΕ στο Μανχάταν, όµως το θέµα είναι ευρύτερο. Το «Νιου Γιόρκερ», στο οποίο γράφει ο Γκλάντγουελ, θεωρείται το πνευµατικό σπίτι ενός είδους ανάγνωσης, γραφής και στράτευσης που µπορεί να φαίνεται ότι απειλείται από τις επιφανειακές ανησυχίες του επιφανειακού «σέρφινγκ» στο Ιντερνετ. Ο Γκλάντγουελ λέει πως δεν περνάει ποτέ πολλή ώρα στο Ιντερνετ. «Τα πράγµατα που θέλω να αναζητήσω τελειώνουν γρήγορα», εξηγεί. Και διατυπώνοντας το επιχείρηµα ότι τα κοινωνικά µίντια δεν θα χρησιµεύσουν και πολύ για να αλλάξει η κοινωνία, φαίνεται να προωθεί έναν γενικότερο σκεπτικισµό για την τεχνολογική επικοινωνία: οι σχέσεις άνευ κινδύνου που προωθεί η τεχνολογία είναι η αντίθεση της αυθεντικής, περίπλοκης ανθρώπινης αλληλεπίδρασης.
Ο διευθυντής του «Νιου Γιόρκερ» Ντέιβιντ Ρέµνικ υποστήριξε πρόσφατα πως «όσο είµαι εδώ, δεν θα αλλάξουµε αυτό που είµαστε, όσο κι αν αλλάξουν τα µέσα. Το θέµα µας είναι το διάβασµα. Η δηµοσιογραφία σε µακροσκελή µορφή … µια αίσθηση τέρψης, µια αίσθηση σοβαρότητας όταν χρειάζεται. Δεν θα παραιτηθούµε απ’ αυτά τα θεµελιώδη πράγµατα για τα οποία δεν υπάρχει τεχνολογική λύση. Η τεχνολογία θα λύσει το ενεργειακό πρόβληµα, όµως δεν θα αλλάξει και δεν µπορεί να αλλάξει τις υποκείµενες δυναµικές “ανθρώπινων” προβληµάτων:
δεν κάνει ευκολότερο το να αγαπήσεις ή να κινητοποιηθείς ή να ονειρευτείς ή να πείσεις.
Πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου