Στην αρχαιότητα, ο όρος δήλωνε το αφιέρωμα σε έναν θεό. Ο αναθέτης προσέφερε ένα αντικείμενο, ένα γλυπτό, ένα κόσμημα ή οτιδήποτε άλλο σχετικό στη θεότητα, ευχαριστώντας για κάτι που πέτυχε ή κέρδισε ή απέκτησε· ευγνωμονώντας για βοήθεια ή θεϊκή προστασία που του δόθηκε σε κρίσιμη στιγμή· παρακαλώντας για κάτι·από ευσέβεια, για να δώσει o πιστός χαρά (αγαλλίαση) στον θεό.
O Μοσχοφόρος (570 π.Χ.), ανάθημα στον ναό της Παρθένου Αθηνάς
H ποικιλία των αναθημάτων είναι απέραντη: όπλα, κοσμήματα, πολύτιμα υφάσματα, ανάγλυφα, ποικίλα αγάλματα, βραβεία που είχαν πάρει αθλητές σε αγώνες, ολόκληροι ναοί, θησαυροί. Τα αναθήματα ήταν ατομικά ή ομαδικά: ενός συλλόγου ή και μιας πόλης ολόκληρης ή και ακόμα γενικότερα, όπως για παράδειγμα o χρυσός τρίποδας των Πλαταιών, που προσέφεραν μετά την ομώνυμη μάχη στον Απόλλωνα των Δελφών όλες οι ελληνικές πόλεις που είχαν πάρει μέρος στους Μηδικούς πολέμους.
Το ανάθημα, που λεγόταν και ανάθεμα,από το ρήμα ανατίθημι, λέγεται στα νεότερα χρόνια τάμα ή τάξιμο. Το έθιμο αυτό είναι αρχαιότατο και απαντάται σε όλες τις θρησκείες.
To ανάθημα εκφράζει την πίστη και την υποταγή του ανθρώπου ή και μιας πόλης (και ιδιαίτερα εκείνου που βρίσκεται σε δύσκολη θέση ή σε κίνδυνο) προς τους θεούς, από τους οποίους ζητά ευμένεια και βοήθεια.