Παρθενώνας

Ο ναός που οι Αθηναίοι αφιέρωσαν στην προστάτιδα της πόλης τους, Αθηνά Παρθένο, είναι το λαμπρότερο δημιούργημα της αθηναϊκής δημοκρατίας στην περίοδο της μεγάλης ακμής της και το αρτιότερο ως προς τη σύνθεση και την εκτέλεση από τα οικοδομήματα του Ιερού Βράχου. Κτίσθηκε κατά τα έτη 447-438 π.Χ., στο πλαίσιο του ευρύτερου οικοδομικού προγράμματος που συντελέσθηκε στην Ακρόπολη με πρωτοβουλία του Περικλή, και πάνω στη θέση παλαιότερων ναών αφιερωμένων στην Αθηνά. Ο Περίκλειος Παρθενών (Παρθενών ΙΙΙ) διαδέχθηκε έναν προηγούμενο ναό, το μαρμάρινο Προπαρθενώνα (Παρθενών ΙΙ), που άρχισε να κτίζεται μετά τη νίκη στο Μαραθώνα, περίπου το 490 π.Χ., αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ γιατί καταστράφηκε το 480 π.Χ. από τους Πέρσες. Αυτός με τη σειρά του είχε οικοδομηθεί στη θέση παλαιοτέρου ναού, του πρωταρχικού Παρθενώνα (Παρθενών Ι), που κτίσθηκε γύρω στο 570 π.Χ. Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το μαρμάρινο Παρθενώνα των χρόνων του Περικλή, σχεδιασμένο από τον Ικτίνο με συνεργάτη τον Καλλικράτη. Την ευθύνη του γλυπτού διακόσμου και του χρυσελεφάντινου αγάλματος της Αθηνάς, που βρισκόταν στο εσωτερικό του, καθώς και όλου του οικοδομικού προγράμματος του ναού, είχε ο διάσημος γλύπτης Φειδίας.

Iknow...

...κλείσε την ελληνική τηλεόραση...σταμάτα να μπαίνεις στο Facebook για να κρυφοκοιτάς τις ζωές των άλλων...ζήσε την στιγμή ... δέν χρειάζεται να την τραβήξεις σε βίντεο, να την ανεβάσεις στο internet για να επιβεβαιώθείς από τους δικτυακούς φίλους σου ότι πράγματι ζείς...σταμάτα επιτέλους να αναπαράγεις τις δήθεν ειδήσεις και μπουρδολογίες που ξεκινούν από το πληκτρολόγιο του κάθε μαλάκα και στρατευμένου στο ιντερνετ...μήν δέχεσαι την άποψη του κάθε τυχάρπαστου περαστικού και ότι γράφει στο twitter σαν είδηση...μην δέχεσαι να στο επιβάλει ο ο 30φυλλόπουλος ή ο κάθε Ευαγγελάτος αυτό... βγές από αυτό το blog τώρα...επιλεκτική αναπαραγωγή άρθρων κάνει... και επιτέλους ξεκίνα να διαβάζεις και κανένα βιβλίο...κατά προτίμηση όχι άρλεκιν ή μυθιστόρημα που βασίστηκε η τελευταία ταινία του κατα τα άλλα συμπαθή Batman...Μιά οθόνη μας κλείνει τον ορίζοντα, παίρνει δωρεάν τον χρόνο μας και τον πουλάει σε διαφημιστές...χωρίς να μας δίνει ποσοστό...Η ζωή μας έχει ναυαγήσει σε Ξενόφερτα προσωπεία... και εμείς σαν Έλληνες ζούμε τον 'ομαδικό μας ναρκισσισμό'...περιμένοντας με αγωνία και διάχυτο μαζοχισμό τα βραδυνά δελτία ειδήσεων για να δούμε τί σκέφτονται οι ξένοι για εμάς και με ποιό νέο τρόπο θα μας προσβάλλουν για άλλη μια φορά οι 'κουτόφραγκοι'...

Η δολοφονία του Καποδίστρια στις 27 Σεπτεμβρίου 1831

Η δολοφονία του Καποδίστρια στις 27 Σεπτεμβρίου 1831(Ιουλιανό)στο Νάυπλιο από τους Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη. (Έργο του Χαράλαμπου Παχή β ήμιση 19ου αιώνα)

Κνωσός

To σημαντικότερο κέντρο του Μινωικού Πολιτισμού, η Κνωσός, αναπτύσσεται πάνω στο ύψωμα της Κεφάλας μέσα σε ελιές, αμπέλια και κυπαρίσσια και βρίσκεται 5 χιλ. νοτιοανατολικά του Ηρακλείου. Δίπλα της ρέει ο ποταμός Καίρατος (ο σημερινός Κατσαμπάς). Σύμφωνα με την παράδοση αποτέλεσε την έδρα του βασιλιά Μίνωα και πρωτεύουσα του κράτους του. Με το χώρο του ανακτόρου της Κνωσού συνδέονται οι συναρπαστικοί μύθοι του Λαβύρινθου με τον Μινώταυρο και του Δαίδαλου με τον Ίκαρο. Αναφορές στην Κνωσό, το ανάκτορό της και το Μίνωα γίνονται στον Όμηρο (ο κατάλογος πλοίων της Ιλιάδας αναφέρει ότι η Κρήτη απέστειλε 80 πλοία υπό τις διαταγές του βασιλιά της Κνωσού, Ιδομενέα. Οδύσσεια, τ 178-9), στο Θουκυδίδη (αναφορά στο Μίνωα), στον Ησίοδο και Ηρόδοτο, στο Βακχυλίδη και Πίνδαρο, στον Πλούταρχο και Διόδωρο το Σικελιώτη. Η περίοδος ακμής της πόλης ανάγεται στη μινωική εποχή (2000 - 1350 π.Χ.) κατά την οποία αποτελεί το βασικότερο και πολυπληθέστερο κέντρο της Κρήτης. Και σε μεταγενέστερες περιόδους διαδραματίζει σημαντικό ρόλο και αναπτύσσεται ιδιαίτερα, όπως στην ελληνιστική εποχή. Η πόλη της Kνωσού κατοικήθηκε συνεχώς από τα τέλη της 7ης χιλιετίας έως και τα ρωμαϊκά χρόνια. Η νεολιθική εποχή χαρακτηρίζεται από το στάδιο της τεχνολογικά εξελιγμένης αγροτικής ζωής (λίθινα εργαλεία και υφαντικά βαρίδια). Οι κάτοικοι από τροφοσυλλέκτες γίνονται οι ίδιοι παραγωγοί (γεωργοί και κτηνοτρόφοι) και παρατηρείται η τάση για μια πιο συστηματική και μόνιμη εγκατάσταση. Οι οικιστικές φάσεις στην Κνωσό διαδέχονται η μια την άλλη, ενώ ο πληθυσμός του οικισμού στα τέλη της Ύστερης Νεολιθικής Εποχής υπολογίζεται σε 1.000 - 2.000 κατοίκους.

Μέγας Αλέξανδρος κατά Δαρείου στη μάχη της Ισσού 333 π.χ.

Η Μάχη της Ισσού, ψηφιδωτό, ρωμαϊκό αντίγραφο Ελληνικού έργου του 4ου αιώνα π.Χ(Μουσείο Νάπολης).

30/6/12

Η "B΄ εν Αθήναις Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων" και η εκλογή του Γεωργίου στον Ελληνικό Θρόνο (1862-1863)


Αναδημοσίευση από το εξαιρετικό www.istorikathemata.com (Αξίζει να περάσετε μια βόλτα από εκεί)

Η έξωση του Όθωνα


Στις 10 Οκτωβρίου 1862 μετά από μια αναμενόμενη εξέγερση του στρατού στην Αθήνα, τερμάτισε τον βίο της η τριακονταετής βασιλεία του Όθωνα. Μια σειρά προβλημάτων που αντιμετώπιζε το μικρό τότε νεοελληνικό κρατίδιο (η αποτυχία της Μεγάλης Ιδέας , οικονομική εξαθλίωση αγροτικών πληθυσμών, αυταρχισμός στην άσκηση εξουσίας) αλλά και κάποια μεγάλα λάθη εσωτερικής διοίκησης του Όθωνα όπως, η κατάσχεση της μοναστηριακής περιουσίας και η προσβολή του ορθόδοξου θρησκευτικού συναισθήματος του λαού που τότε ήταν εντονότατο, το καθολικό θρήσκευμα του, η ακληρία του και η αδυναμία του να εξασφαλίσει Διάδοχο από την οικογένεια του στην Βαυαρία, είχαν στρέψει την κοινή γνώμη αμετάκλητα εναντίον του. Προανάκρουσμα της πτώσης του Όθωνα υπήρξαν οι δεκάδες μικρές εξεγέρσεις σε όλο το Ελληνικό Βασίλειο με κορυφαία την εξέγερση του Ναυπλίου (1η Φεβρουαρίου 1862). Δυο μέρες μετά βρισκόμενος εν πλω στον Πειραιά και αφού πείστηκε για το μάταιο της υπόθεσης του, ο

21/6/12

Ο μηχανισμός των Αντικυθύρων - The Antikythera Machine English video

Ο μηχανισμός των Αντικυθύρων... Ντοκυμαντέρ, Αγγλικά...




15/6/12

Η κρίση με απλά λόγια και το μέλλον με λίγα


Όπου ευημερούν οι αριθμοί και οι θεωρίες συνήθως δεν ευημερούν οι άνθρωποι. Και δυστυχώς εδώ και καιρό οι αναλύσεις και οι θεωρίες είναι πολλές.

Κρίση, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τρόικα, επιμήκυνση, πτώχευση, σπρέντ, οίκοι αξιολόγησης. Τι είναι η κρίση και όλα όσα γέννησε σε όρους, αλλά και καταστάσεις; Τι σημαίνουν όλες οι λέξεις που ξαφνικά μάθαμε να χρησιμοποιούμε;

Μέσα σε δύο χρόνια γίναμε πιο σώφρονες, ρίχνουμε ανάθεμα στο παρελθόν της ευδαιμονίας και κυρίως φοβόμαστε. Από την άλλη υποψιαζόμαστε πως κάποιοι παίζουν παιχνίδι στις πλάτες μας, ετοιμάζουν τα χειρότερα για την Ελλάδα και εμφανίζουν ως μονόδρομο τον δρόμο που οδηγεί στον γκρεμό.

Το «Κουτί της Πανδώρας» «ξεφυλλίζει» το λεξικό της κρίσης.

Πέμπτη 27 Ιανουαρίου στις 24:00 στη ΝΕΤ

«Επειδή τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται»

Ελλάδα



Άκου ανθρωπάκο ...


Σε φωνάζουν Ανθρωπάκο, Κοινό Άνθρωπο. Λένε πως χάραξε η εποχή σου, η «Εποχή του Κοινού Ανθρώπου».

Μα δεν είσαι συ που το λες, ανθρωπάκο. Το λένε εκείνοι, οι αντιπρόεδροι των μεγάλων εθνών, οι εργατοπατέρες, οι μετανιωμένοι γιοι των αστών, οι πολιτικοί και οι φιλόσοφοι. Σου προσφέρουν το μέλλον, μα δε ρωτούν για το παρελθόν σου.

Κι όμως, είσαι κληρονόμος ενός τρομερού παρελθόντος. Τούτη η κληρονομιά καίει στη χούφτα σου σα διαμάντι φλεγόμενο. Εγώ αυτό έχω να σου πω.

Ο γιατρός, ο τσαγκάρης, ο μηχανικός ή ο εκπαιδευτικός, για να προκόψουν στη δουλειά τους και να κερδίσουν το ψωμί τους, πρέπει να γνωρίζουν τις ελλείψεις τους. Εδώ και κάμποσες δεκαετίες παίρνεις παγκοσμίως τα ηνία στα χέρια σου. Το μέλλον της ανθρωπότητας θα εξαρτηθεί από τις σκέψεις και τις πράξεις σου. Όμως, οι δάσκαλοι κι οι αφέντες σου δε σου μιλάνε για τον τρόπο που σκέφτεσαι πραγματικά. Δε σου λένε ποιος είσαι στα αλήθεια. Κανένας δεν τολμά να σε φέρει αντιμέτωπο με τη μοναδική πραγματικότητα που έχει τη δύναμη να σε καταστήσει κύριο του πεπρωμένου σου. Είσαι «ελεύθερος» από μια άποψη μονάχα: ελεύθερος από την αυτοκριτική, που μπορεί να σε βοηθήσει να κουμαντάρεις τη ζωή σου.

Δε σ' άκουσα να παραπονιέσαι ποτέ: «Με εκθειάζετε σαν το μελλοντικό αφέντη του εαυτού μου και του κόσμου μου. Αλλά δε μου λέτε πώς γίνεται κανείς αφέντης του εαυτού του. Δε μου λέτε ποια είναι τα λάθη και τα ελαττώματά μου, πού σφάλλω στον τρόπο που σκέφτομαι και πράττω».

Επιτρέπεις στους ισχυρούς να απαιτούν τη δύναμη εν ονόματι «του ανθρωπάκου». Όμως, εσύ ο ίδιος παραμένεις βουβός. Ενισχύεις τους ισχυρούς με περισσότερη δύναμη. Επιλέγεις για εκπροσώπους ανθρώπους αδύναμους και κακοήθεις. Τελικά διαπιστώνεις πάντα, πολύ αργά, πως σ' έπιασαν κορόιδο.

Σε καταλαβαίνω! Κι ετούτο επειδή αντίκρισα αμέτρητες φορές γυμνό το κορμί και την ψυχή σου. Σε είδα δίχως τη μάσκα σου, την κομματική σου ταυτότητα ή την εθνική σου υπερηφάνεια. Γυμνό σα νεογέννητο, γυμνό σα στρατάρχη ξεβράκωτο. Σ' άκουσα να κλαις και να οδύρεσαι. Μου μίλησες για τα προβλήματά σου, τις αγάπες και τους πόθους σου. Σε ξέρω και σε καταλαβαίνω. Και θα σου πω τι είσαι, ανθρωπάκο, επειδή πιστεύω πραγματικά στο τρανό σου μέλλον. Μα επειδή το μέλλον σού ανήκει, αναμφίβολα σου ανήκει, ρίξε μια ματιά στον εαυτό σου. Κοίτα τον όπως είναι πραγματικά. Άκου αυτό που κανένας από τους ηγέτες και τους αντιπροσώπους σου δεν τολμά να σου πει:

Είσαι «άνθρωπος μικρός, κοινός». Συλλογίσου τη διπλή έννοια που έχουν τούτες οι λέξεις, «μικρός» και «κοινός»...

Μην το βάζεις στα πόδια! Βρες το κουράγιο να αντικρίσεις τον εαυτό σου!


«Με ποιο δικαίωμα μου κάνεις κήρυγμα;» Βλέπω την ερώτηση στο τρομαγμένο βλέμμα σου. Σ' ακούω να την ξεστομίζεις όλο αυθάδεια. Φοβάσαι να αντικρίσεις τον εαυτό σου, ανθρωπάκο. Φοβάσαι την κριτική, όσο και τη δύναμη που σου υποσχέθηκαν. Αλήθεια, πώς σκέφτεσαι να χρησιμοποιήσεις τη δύναμή σου; Δεν ξέρεις. Φοβάσαι και να σκεφτείς ακόμη πως μπορεί κάποια μέρα να 'σαι διαφορετικός: ελεύθερος αντί φοβισμένος, ειλικρινής αντί ραδιούργος, να χαίρεσαι τον έρωτα, όχι σαν τον κλέφτη μες στη νύκτα, αλλά ανοικτά, στο φως του ήλιου. Απεχθάνεσαι τον εαυτό σου, ανθρωπάκο. Αναρωτιέσαι, «Ποιος είμαι εγώ που θα 'χω άποψη, θα κουμαντάρω τη ζωή μου και θα αποκαλώ ολάκερη την οικουμένη δική μου;» Δίκιο έχεις. Ποιος είσαι εσύ που θα διεκδικήσεις τη ζωή σου; Ε, λοιπόν, θα σου πω ποιος είσαι.

13/6/12

Suspended in the air | Meteora

7/6/12

Ελληνοθωμανισμός

1. Εισαγωγή

Η δημοσίευση του πρώτου επίσημου κειμένου των μεταρρυθμίσεων που είναι γνωστές ως Τανζιμάτ (το διάταγμα Χατ-ι Σερίφ, που εκδόθηκε το 1839), αλλά κυρίως η δεύτερη φάση τους, η οποία εγκαινιάστηκε με την έκδοση του Ισλαχάτ Φερμανί το 1856, αποτελούν σημαντική τομή για την εμπέδωση μιας νέας ιδεολογίας, του οθωμανισμού. Στόχο είχε να προωθήσει την ισότητα μεταξύ όλων των υπηκόων του σουλτάνου με βάση μια κοινή πολιτική συνείδηση που θα καθιστούσε ασήμαντη κάθε θρησκευτική ή εθνοτική διαφορά. Η πολιτική αυτή στην πράξη ξεκινά ήδη από την εποχή του Μαχμούτ Β΄ (1807-1839). Ο «γκιαούρης» σουλτάνος, όπως έχει χαρακτηριστεί, έπειτα από μια σειρά εξεγέρσεων των χριστιανών υπηκόων του (σερβικές επαναστάσεις στα 1804 και 1815, Ελληνική Επανάσταση το 1821) προσπάθησε με μια σειρά από μέτρα και να πατάξει τις φυγόκεντρες δυνάμεις και να δημιουργήσει προϋποθέσεις ενσωμάτωσης των μη μουσουλμάνων στην κοινωνία και τη διοίκηση. Έτσι, το 1826 εξόντωσε τους γενίτσαρους, που είχαν εξελιχθεί σε μάστιγα και για τη διοίκηση και για τους υπηκόους, ενώ το 1828 προώθησε σειρά μέτρων σχετικά με την αμφίεση των κρατικών υπαλλήλων και του στρατού.

Έως τότε, διάφοροι σουλτάνοι, όπως ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής (1494-1566), είχαν περιγράψει σε φιρμάνια με κάθε λεπτομέρεια τους ενδυματολογικούς κανόνες που έπρεπε να ακολουθούν οι υπήκοοί τους ανάλογα με το αν είναι μουσουλμάνοι ή μη, πλούσιοι ή φτωχοί, άνδρες ή γυναίκες. Με αντίστοιχη λεπτομέρεια περιγραφόταν και η εξωτερική εμφάνιση των μελών της γραφειοκρατίας ή του στρατού, ανάλογα με το βαθμό και την ειδικότητά τους. Τώρα όλες αυτές οι εξόφθαλμες διαφορές θα απαλείφονταν με την εισαγωγή ενός ιδιαίτερου καλύμματος κεφαλής, που έγινε γνωστό ως φέσι. Επρόκειτο για καινοτομία που, ακριβώς επειδή επιβλήθηκε με τη βία, αντιμετώπισε τις αντιδράσεις σημαντικών τμημάτων του μουσουλμανικού πληθυσμού κυρίως της πρωτεύουσας. Πέρα από τη δυσαρέσκεια που είχε δημιουργήσει ο αυταρχικός τρόπος με τον οποίο ο σουλτάνος είχε διαλύσει τα δίκτυα που συνέδεεαν τους γενίτσαρους με τις διάφορες συντεχνίες, αυτό που εξόργιζε τους μουσουλμάνους ήταν πως με την επιβολή κοινού καλύμματος κεφαλής εξισώνονταν με τους μη μουσουλμάνους.1

2. Ο οθωμανισμός και οι μη μουσουλμάνοι

Αυτός ακριβώς ήταν ο στόχος της συγκεκριμένης πρακτικής, που άνοιγε το δρόμο στον οθωμανισμό, ο οποίος απέβλεπε στη δημιουργία μιας κοινωνίας, όπου όλοι οι υπήκοοι θα μετατρέπονταν σε πολίτες με ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις απέναντι στο σουλτάνο. Ο Μαχμούτ Β΄ έθεσε τις βάσεις αυτής της πολιτικής –η οποία θα διατυπωνόταν και επισήμως το 1839, όταν στο θρόνο θα ανέβαινε ο γιος του Αβδούλ Μετζίτ– μεταξύ άλλων με την ίδρυση ανώτατων σχολών όπως η Ιατρική Σχολή το 1834, όπου μπορούσαν να φοιτήσουν και μη μουσουλμάνοι. Ωστόσο, το εγχείρημα έφερε καρπούς

4/6/12

How To Build A Super Car (McLaren Documentary)

How To Build A Super Car (McLaren Documentary)

Οι Φυλές στην Αττική κατά την Αρχαϊκή περίοδο


Οι φυλές αντιπροσωπεύουν το βασικό χωρισμό των φύλων. Στην Αττική ο πληθυσμός ανήκε στο ιωνικό φύλο και οι φυλές ήταν τέσσερις. Αντίθετα, το δωρικό φύλο αποτελούνταν συνήθως από τρεις, όπως στη Σπάρτη και στην Κρήτη (Υλλείς, Πάμφυλοι, Δυμάνες). Η παράδοση για τις αττικές φυλές αναφέρει διάφορα ονόματα, άλλα με γεωγραφική και άλλα με θρησκευτική αναφορά. Ο Στέφανος Βυζαντινός μνημονεύει για παράδειγμα φυλές με το όνομα Αυτόχθων, Παραλία, Ακταία και Διακρία. Σύμφωνα με ένα διαφορετικό χωρισμό οι τέσσερις φυλές αναφέρονται ως Διάς, Αθηναΐς, Ποσειδωνία και Ηφαιστιάς. Αρκετά νωρίς, ωστόσο, επικράτησαν οι λεγόμενες "ιωνικές" φυλές, των οποίων η ίδρυση αποδιδόταν στον Ίωνα, γιο του Ξούθου ή του Απόλλωνα. Αυτές ήταν οι Γελέωντες, οι Όπλητες, οι Αργαδείς και οι Αιγικορείς, οι οποίες απαντούν μαζί με άλλες και στους Ίωνες της Μικράς Ασίας. Τα ονόματά τους πιθανώς συνδέονται με κάποιες ιδιαίτερες λατρείες (π.χ. Ζευς Γελέων).

Αρχικά, η φυλή ήταν η ένωση συγγενικών οικογενειών και η ιδιότητα του μέλους ήταν κληρονομική. Της φυλής προΐστατο ο φυλοβασιλέας, ο οποίος διατηρούσε υποτυπώδεις δικαστικές και ιεροτελεστικές λειτουργίες μέχρι την Κλασική περίοδο. Τα μέλη της τα συνέδεαν δεσμοί αίματος, που αργότερα εκφράζονταν κυρίως ως αλληλεγγύη σε περίοδο πολέμου. Προκύπτει λοιπόν ότι η φυλή λειτουργούσε και ως στρατιωτική μονάδα.

Με τη μεταρρύθμιση του Κλεισθένη καταργήθηκαν οι παλαιές τέσσερις φυλές και αντικαταστάθηκαν από δέκα νέες τεχνητές, οι οποίες ονομάστηκαν από τοπικούς ήρωες. Γι' αυτό το λόγο οι συγκεκριμένοι ήρωες, η επιλογή των οποίων έγινε από το μαντείο των Δελφών, αποκαλούνταν Επώνυμοι. Ο βωμός με τους ανδριάντες των Επώνυμων Ηρώων βρισκόταν στην Αγορά, απέναντι απο το Μητρώο. Στους δέκα περιλαμβάνονται ο Ιπποθώον (Ιπποθωντίς), γιος του Ποσειδώνα και της Αλόπης, ο Αντίοχος (Αντιοχίς), γιος του Ηρακλή και της Μήδας, ο Αίας ο Τελαμώνιος (Αιαντίς), ο Λέως (Λεοντίς) -ο οποίος θυσίασε τις κόρες του, για να σωθεί η πόλη σύμφωνα με χρησμό του Απόλλωνα- ο Ερεχθέας (Ερεχθηίς), ο Αιγέας (Αιγηίς), ο Οινέας (Οινηίς), ο Ακάμας (Ακαμαντίς), γιος του Θησέα, ο Κέκροπας (Κεκροπίς) και ο Πανδίωνας (Πανδιωνίς). Οι φυλές στην Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο αυξήθηκαν κατά τρεις, με σκοπό να τιμηθούν ηγεμόνες και αυτοκράτορες (Αντιγονίς, Δημητριάς, Αδριανίς).
Χάρτης της αρχαίας Αττικής, όπως διαμορφώνεται έπειτα από τις μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη. Με μαύρη τελεία δηλώνονται μερικοί από τους δήμους, ενώ η διακεκομμένη γραμμή δείχνει τα όρια των τριττύων. Οι αριθμοί μέσα στις τριττύες φανερώνουν τις φυλές στις οποίες ανήκε καθεμιά από αυτές.
Χριστόπουλος, Γ., Μπαστιάς, Ι., Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Γ1, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1972, σ. 83.
Επεξεργασία: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού.
© Εκδοτική Αθηνών.



Ιστορία του Ελληνικού Κόσμου

3/6/12

Κωνσταντίνος Καβάφης «Θυμήσου, σώμα... »



Σώμα, θυμήσου όχι μόνο το πόσο αγαπήθηκες,
όχι μονάχα τα κρεββάτια όπου πλάγιασες,
αλλά κ’ εκείνες τες επιθυμίες που για σένα
γυάλιζαν μες στα μάτια φανερά,
κ’ ετρέμανε μες στη φωνή - και κάποιο
τυχαίον εμπόδιο τες ματαίωσε.
Τώρα που είναι όλα πια μέσα στο παρελθόν,
μοιάζει σχεδόν και στες επιθυμίες
εκείνες σαν να δόθηκες - πώς γυάλιζαν,
θυμήσου, μες στα μάτια που σε κύτταζαν·
πώς έτρεμαν μες στη φωνή, για σε, θυμήσου, σώμα.

Το «Θυμήσου, σώμα...» είναι ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά ποιήματα της καβαφικής δημιουργίας, το οποίο με τις δύο κιόλας λέξεις του τίτλου του φέρνει στην επιφάνεια δύο κεντρικές θεματικές της ποίησης, αλλά και της προσωπικής ζωής του Καβάφη. Τη μνημονική λειτουργία, την ανάκληση δηλαδή εμπειριών του παρελθόντος και τη σωματική απόλαυση του έρωτα.
Ο Καβάφης από νωρίς αντιλαμβάνεται το γοργό πέρασμα του χρόνου και αποδίδει έτσι, στις εμπειρίες της νεότητας, την ιδιαίτερη αξία που τους αναλογεί. Ο ποιητής γνωρίζει πως η φθορά που επέρχεται στο σώμα και στη μορφή του, θα του στερήσουν σύντομα τη δυνατότητα να διεκδικεί το ερωτικό ενδιαφέρον και να απολαμβάνει τον έρωτα, όπως ο ίδιος τον επιθυμεί. Συλλέγει, γι’ αυτό με προσοχή τις νεανικές του μνήμες και τις αποτυπώνει στους στίχους του, προφυλάσσοντάς τες από τη διαβρωτική επενέργεια της λήθης και συνάμα καθιστώντας τες πολύτιμο κτήμα της συλλογικής μνήμης. Ερωτικές απολαύσεις, καλαίσθητα σώματα και άρτια εφηβικά ή νεανικά πρόσωπα, βρίσκουν διαρκές καταφύγιο στους τολμηρούς στίχους του Καβάφη.
Ο ποιητής αυτός θα περάσει πολλές στιγμές στα χρόνια της ωριμότητάς του, που θα αφήνεται στο νοσταλγικό κάλεσμα του ηδονικού παρελθόντος του. Όσα, καθώς μεγαλώνει δεν μπορεί να τα ζήσει ξανά, τα αναζητά στα νεανικά του χρόνια και τα αναβιώνει υπό το αδύναμο φως των κεριών, στην κάμαρά του. Η ανάκληση παρελθοντικών εμπειριών, η κυριαρχία της μνημονικής διαδικασίας και φυσικά η θλίψη που φέρνει η επίγνωση πως οι απολαύσεις της νεότητας ανήκουν πια στο παρελθόν, αποτελούν επανερχόμενα στοιχεία στην ποίηση του Καβάφη.
Στα πλαίσια μιας τέτοιας αναπόλησης συντίθεται και το «Θυμήσου, σώμα...», με τον ποιητή να ζητά από το σώμα του να θυμηθεί, όχι μονάχα τις απολαύσεις που γνώρισε, αλλά και τις επιθυμίες που ξύπνησε, χωρίς ποτέ να τις γευτεί. Ο ποιητής, εδώ, απευθύνεται στο σώμα του κι όχι στη μνήμη του, όπως κάνει σε άλλα ποιήματα, καθώς θέλει να αναβιώσει την ερωτική εκείνη αίσθηση της επιθυμίας που διεγείρει κυρίως το σώμα. Δεν αποζητά, απλώς, την ανάμνηση του πόθου που προκάλεσε, αλλά και την έλξη και την αναστάτωση που βίωσε κι ο ίδιος.
Θυμήσου, σώμα τις επιθυμίες που για σένα γυάλιζαν μες στα μάτια φανερά και τρέμανε μες στη φωνή. Οι σωματικές εκείνες αντιδράσεις που προδίδουν την ερωτική επιθυμία και καθιστούν εναργέστερο το ηδονικό κάλεσμα, η έλξη που φανερώνεται στο κοίταγμα και η αναστάτωση που κάνει τη φωνή να τρέμει, είναι τα στοιχεία που θέλει ο ποιητής να θυμηθεί ξανά το σώμα του. Τώρα πια, είναι οι αποδείξεις πως κάποτε υπήρξε κι εκείνος ποθητός, τότε ήταν οι ενδείξεις που ξυπνούσαν μέσα του κυρίαρχη την ερωτική επιθυμία.
Επιθυμίες ισχυρές, οι οποίες όμως δεν έφτασαν ποτέ στην πραγμάτωσή τους, γιατί κάποιο τυχαίο εμπόδιο τις ματαίωσε. Με το πέρασμα όμως του χρόνου, μοιάζει σα να δόθηκε το σώμα και σ’ αυτές τις απολαύσεις, σα να τις έζησε κι αυτές στην πληρότητά τους.
Ο ποιητής παραμερίζει τα κρεβάτια στα οποία πλάγιασε, τις ερωτικές εμπειρίες δηλαδή που πραγματικά απόλαυσε, κι αφήνει το σώμα του να θυμηθεί κι ακόμη περισσότερο να γευτεί κι εκείνες τις επιθυμίες που τότε δεν μπόρεσε να ζήσει. Ο ποιητής αποζητά πλέον να αισθανθεί, όχι μόνο ό,τι συνέβη, αλλά κι εκείνο που θα μπορούσε να είχε συμβεί, ιδωμένο πλέον σε μιαν άρτια φαντασιακή ολοκλήρωση, χωρίς περιττές μεταμέλειες και χωρίς μοιραία εμπόδια.
Το ποίημα κλείνει επαναλαμβάνοντας το κάλεσμα του ποιητή στο σώμα του να θυμηθεί τις επιθυμίες εκείνες που φανερά προκάλεσε, έστω κι αν δεν τις απόλαυσε, παρουσιάζοντας έτσι με έμφαση τη σκέψη του ποιητή πως υπήρξε μια σειρά πολύτιμων ηδονικών εμπειριών που θα μπορούσε να είχε βιώσει, μα δεν το κατάφερε. Εμφανής είναι η αίσθηση απώλειας του ποιητή μπροστά στη συνειδητοποίηση όλων αυτών των χαμένων ευκαιριών για ηδονική απόλαυση, όπως εμφανής είναι και η διάθεσή του να αφήσει τη μνήμη του να επανορθώσει τις απώλειες αυτές που προκλήθηκαν από τυχαίες περιστάσεις και εμπόδια

1/6/12

ΦΑΛΑΓΓΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΛΕΓΩΝΑΣ: Ανάλυση της Ελληνο-Ρωμαϊκής σύγκρουσης στην Ελληνιστική περίοδο


Στο χώρο του Αιγαίου οι τακτικοί στρατοί εμφανίστηκαν από την εποχή του χαλκού. Το πεζικό πολεμούσε σε πυκνή τάξη και χρησιμοποιούσε μακριά δόρατα. Η πτώση των ανακτορικών κοινωνιών έφερε ένα χαώδη τρόπο διεξαγωγής της μάχης όπου κυριαρχούσαν οι βαριά οπλισμένοι και άρτια εκπαιδευμένοι αριστοκράτες. Ο σχεδόν κατάφρακτος άρχοντας αφού εξουδετέρωνε τους καλύτερους μαχητές του εχθρού οδηγούσε τους ακολούθους του στην κατατρόπωση των λιγότερο καλά οπλισμένων και εκπαιδευμένων εχθρικών τμημάτων.

Ήδη όμως από την εποχή του του Ομήρου επανεμφανίζεται η πυκνή παράταξη που αναχαίτιζε αποτελεσματικά την ορμή του εχθρού.(1) Σύμφωνα όμως με το Ηρόδοτο ο Αργείος βασιλιάς Φείδωνας μετέτρεψε την πυκνή παράταξη των δορυφόρων πεζών σε επιθετικό όπλο. Η μάζα των δορυφόρων απωθούσε και συνέτριβε τους αραιότερους σχηματισμούς των αντιπάλων. Οι προσπάθειες αύξησης του αριθμού των βαριά οπλισμένων πεζών που έπρεπε να αγοράζουν οι ίδιοι τον οπλισμό τους ήταν και ένας από τους λόγους επικράτησης του δημοκρατικού πολιτεύματος στις πόλεις κράτη.Η αποτελεσματικότητα της φάλαγγας των οπλιτών φάνηκε κατά τους Περσικούς Πολέμους όπου στην κυριολεξία διαφύλαξε με την επικράτησή της τη βάση του Δυτικού πολιτισμού. Η πολεμική φιλοσοφία της Ανατολής ήταν ή συντριβή του εχθρού από μονάδες βαριά οπλισμένου ιππικού, αφού πρώτα ο εχθρός είχε καταπονηθεί από τους τοξότες του πεζικού.

Η μάχη του Μαραθώνα απέδειξε ότι το ελαφρά θωρακισμένο πεζικό της Ανατολής δεν μπορούσε να αντιπαραταχθεί στους οπλίτες σε ανοιχτό πεδίο. Σύγχρονα πειράματα απέδειξαν ότι τα τόξα της εποχής δεν μπορούσαν με τα βέλη να διατρήσουν 15 στρώματα λινού υφάσματος που συνήθως αποτελούσαν τον Ελληνικό θώρακα. Ούτε λόγος να γίνεται για την μεταλλική θωράκιση. Όσο οι οπλίτες ήταν σε συνασπισμό ήταν σχεδόν αδύνατο να εξουδετερωθούν από τοξότες. Η μάχη των Πλαταιών απέδειξε επίσης ούτε ότι οι έφιπποι αριστοκράτες πολεμιστές μπορούσαν να διασπάσουν πεζούς που διατηρούσαν την συνοχή τους. Κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου το ηθικό των οπλιτών και η εκπαίδευσή τους ήταν οι παράγοντες που καθόριζαν την έκβασή των μαχών. Σε αυτό το είδος μάχης κυριαρχούσαν οι Σπαρτιάτες αλλά η ήττα τους στη Σφακτηρία έδειξε ότι ένας καλός στρατηγός και η σωστή χρήση των ελαφρών τμημάτων μπορούσαν να εξουδετερώσουν την φάλαγγα. Ο μόνος νεωτερισμός υπήρξε η χρήση από τους Βοιωτούς της πυκνής παράταξης για την απόκτηση τοπικής υπεροχής. Η μέθοδος ονομάστηκε «λοξή φάλαγγα» και αποδίδεται στον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα αν και ο Θουκυδίδης θεωρεί πρώτο χρήστη της τον Βοιωτάρχη Παγώνδα στο Δήλιο.

Η επανάσταση όμως στις τακτικές ήρθε από το βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο Β’. Ο Φίλιππος που διετέλεσε όμηρος στη Θήβα παρατήρησε ότι μόνο οι πρώτες δύο σειρές εμπλέκονταν στην «λοξή φάλαγγα». Οι υπόλοιποι οπλίτες απλώς βοηθούσαν στην άσκηση πίεσης στη φάλαγγα του αντιπάλου. Ο Φίλιππος διπλασίασε το μήκος του δόρατος και το ονόμασε σάρισα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την μετατόπιση του κέντρου βάρους και την ανάγκη χρήσης και των δύο χεριών για το